Biosfera europy

Biosfera jest definiowana jako przestrzeń zamieszkana przez organizmy żywe. Te z kolei podzielić można na 5 królestw:
- rośliny,
- zwierzęta i ludzie (animalia),
- bakterie i sinice,
- grzyby,
- pierwotniaki i okrzemki.
Niekiedy obszar życia człowieka – jako szczególnego składnika biosfery – określany jest mianem antroposfery.

Biosfera to dosyć specyficzna przestrzeń, gdyż swoim zasięgiem obejmuje inne sfery powłoki ziemskiej:
- litosferę – do głębokości około 3 metrów (poniżej sporadycznie mogą występować jedynie bakterie);
- hydrosferę – praktycznie w całości, gdyż w każdej wodzie istnieją jakieś formy życia;
- atmosferę – do wysokości kilkuset metrów, dokąd mogą dolatywać ptaki i owady; niekiedy wyżej biernie unoszone są bakterie i zarodniki;
- pedosferę – w całości, gdyż z samej definicji gleby wynika, że jest to warstwa biologicznie czynna.

Oczywiście człowiek w swej działalności wykroczył daleko poza granice biosfery – wystarczy wymienić załogowe loty kosmiczne sięgające powyżej atmosfery, czy też eksploatację bogactw mineralnych w kopalniach głębinowych. Wybrane przykłady związków między biosferą, litosferą, hydrosferą, atmosferą i pedosferą można znaleźć na stronie Sfery powłoki ziemskiej i ich wzajemne oddziaływanie.

Klimat europy

Europa. Warunki naturalne. Klimat.

Klimat Europy jest stosunkowo łagodny w porównaniu z klimatami obszarów innych części świata leżących w tej samej szerokości geograficznej; wpływa na to ciepły Prąd Północnoatlantycki, silne rozczłonkowanie terenu oraz panująca cyrkulacja zachodnia (dzięki której masy powietrza morskiego docierają daleko na wschód). Prawie cała Europa leży w strefie klimatów umiarkowanych (na północy chłodnego, na południu — ciepłego), tylko półwyspy Europy Południowej znajdują się w zasięgu strefy podzwrotnikowej (klimat od morskiego na zachodzie, przez pośredni, kontynentalny do suchego kontynentalnego w środkowej i wschodniej części Półwyspu Iberyjskiego i wschodniej Grecji), a krańce północne w strefie okołobiegunowej (klimat podbiegunowy od morskiego na zachodzie po kontynentalny na wschodzie); w górach wszystkich stref występują odpowiednie odmiany klimatów górskich; temperatura w miesiącach letnich maleje z południa ku północy (w lipcu od 26–28°C do 8–10°C); w zimie występuje większe zróżnicowanie temperatury między zachodem i wschodem (w styczniu ok. 10°C na południowym zachodzie, poniżej –15°C na północnym wschodzie); większa część obszaru Europy otrzymuje w ciągu roku 500–800 mm opadów; w górach (zwłaszcza na stokach zachodnich) sumy roczne przekraczają 2000 mm (w miejscowości Crkvice nad Zatoką Kotorską — ponad 5300 mm).

Religijne zróżnicowanie ludności świata

ZRÓŻNICOWANIE RELIGIJNE
Termin religia pochodzi z łacińskiego ,,religare,, co oznacza ,,wybierać ponownie,,. Religia jest relacją człowieka do sacrum czyli tego co święte. Religie różnią się pod wieloma względami, ale posiadają również wiele cech wspólnych: wiara w jednego lub kilku bogów, modlitwa, występowanie miejsc świętych.

Religie:
Chrześcijaństwo - jest jedną z najliczniej wyznawanych religii świata. Początek tej religii dał Jezus Chrystus. W ciągu wieków nastąpił podział chrześcijaństwa w wyniku oddziaływania odmiennych cywilizacji i różnego rozumienia zasad wiary. Doprowadziło to do powstania różnych odłamów:
 Katolicyzm - różni się od innych wyznań chrześcijańskich dogmatami, rozbudowaną organizacją kościoła, liturgią i ustawodawstwem. Katolicyzm wywarł ogromny wpływ na życie polityczne, społeczne i kulturalne nie tylko w Europie, ale również na innych kontynentach.
 Prawosławie - odłam ten powstał w 1054 r.
nie uznaje papieża
nie ma zwierzchnika poza patryjarchą
kościół - cerkiew
nie mają celibatu
nie mają ołtarza
stoją tyłem do ludzi
 Protestantyzm - powstał w wyniku rozłamu w Kościele w 1517 r. (Luter)
odrzucali papieża
zniesienie celibatu
zniesienie zakonu
wprowadzenie języka narodowego do liturgii
obowiązywały 2 sakramenty: chrzest i komunia

Hinduizm - ukształtował się głównie w Indiach. Religia ta uznaje wiele przedmiotów czci, które przyczyniają się do zbawienia człowieka. Według niej wieczność świata polega na kolejno po sobie następujących cyklach. Człowiek ma kilka wcieleń.
Judaizm - jest religią monoteistyczną, wyznawaną przez Żydów. Zasady tej religii spisane są w Torze uznawanej za świętość, gdyż jak głosi judaizm została ona wręczona Mojżeszowi przez Boga. Podstawą tej religii jest wiara w jednego Boga. Głównymi nakazami religijnymi Żydów są m.in.: obrzezanie, przestrzeganie szabatu i 7-go dnia tygodnia, postów.
Buddyzm - religia stworzona przez Buddę na terenie Indii. Nakazuje przestrzeganie prawa moralnego, dzięki czemu możliwe jest wyzwolenie dusz z kołowrotu wcieleń i osiągnięcie nirvany.
Konfucjonizm - religia ta powstała w Chinach. Religia ta określa miejsce ludzi w hierarchi społecznej i zasady tzw. społeczeństwa pracującego. Jest to religia bez boga, skupia się na regulacji współżycia ludzi, wychowaniu i kulturze.
Islam - należy do religii najbardziej rozpowszechnionej na świecie. Jej twórcą był Mahomet. Religia ta głosi jedność Boga, równość wiernych, a jej zasada i etyka opierają się na przepisach zawartych w Koranie. Każdy kto przestrzega przepisów i obowiązujących tradycji, zapewnia sobie pomyślność w życiu doczesnym i zbawienie w przyszłym.

OBSZARY WYZNAWCÓW GŁÓWNYCH RELIGII NA ŚWIECIE
GŁÓWNE RELIGIE NAJWAŻNIEJSZE OBSZARY ZAMIESZKIWANE PRZEZ WYZNAWCÓW
Chrześcijaństwo, katolicyzm Europa, Azja Centralna, Meksyk, USA, A. Południowa
Protestantyzm Niemcy, Szwecja, W.B, Norwegia, Kanada, USA, Austria, Szwajcaria
Prawosławie Rosja, Ukraina, Białoruś, Grecja, Bługaria, Rumunia
Hinduizm Indie
Buddyzm Indie, Japonia, Indochiny, Archipelag Malajski, Tybet, Korea, Birma
Konfucjonizm Chiny
Islam Kraje Arabskie, Turcja, Afryka Płn., Indie, Indonezja, Pakistan
Judaizm Izrael, USA

Językowe zróżnicowanie ludności świata

Ustalenie liczby języków na świecie nie jest możliwe. Języki ulegają nieustannym przekształceniom, ich zasięg zmienia się, a większość z nich wymarła. Spośród wielkiej liczby języków 19 rozpowszechniło się najbardziej i posługuje się nimi łącznie 2/3 mieszkańców świata.

Podział dokonany na podstawie międzynarodowego zasięgu funkcjonowania języka:
• języki oficjalne - używane w ONZ: angielski, chiński, francuski, hiszpański, rosyjski, arabski.
• języki o mniejszym zasięgu: włoski, japoński, turecki
• języki martwe, starożytne: łacina, starogrecki, sanskryt
• języki sztuczne: głównie esperanto

NAJBARDZIEJ ROZPOWSZECHNIONE JĘZYKI NA ŚWIECIE:
JĘZYK MLN OSÓB
Chiński 1200
Hindi 450
Angielski 400
Hiszpański 320
Rosyjski 190


GRUPY JĘZYKOWE
Indoeuropejska - jest najliczniejsza ok. 2,2 mld. Występuje w Europie, Ameryce, Australii, w azjatyckiej części byłego ZSRR, w Indiach.
Chińsko-tybetańska - obejmuje Chiny, obszar od Tybetu po Indochiny. Ok. 1,5 mld.
Semito-chamicka - ludność posługująca się tym językiem zamieszkuje głównie kraje arabskie. Ok. 400 mln
Austronezyjska - używana jest głównie na obszarach wyspiarskich Azji południowo-wschodniej i Oceanii.

Rasowe zróżnicowanie ludności świata

Istnienie ras próbują wyjaśnić różne teorie naukowe. Łączy ją przekonanie, że wyodrębnienie się ras jest związane z osiedleniem się człowieka i przystosowaniem do warunków środowiska. Dominujące znaczenie w kształtowaniu się ras przypisywane jest klimatowi, głównie nasłonecznieniu i wilgotności powietrza. Przystosowanie do warunków środowiska odbywało się w najwcześniejszych etapach rozwoju człowieka. Wczesny homo sapiens nie wykazywał żadnych cech charakterystycznych, typowych dla poszczególnych ras, był to typ ,,neutralny,,. Obecnie wyróżnia się trzy wielkie rasy:
• rasa biała - występowanie: Europa, Ameryka Północna (S.Z, Kanada), Ameryka Południowa, Afryka na północ od Sahary, Australia (ludność napływowa), od płw. Azji Mniejszej poprzez wyż. Irańską po płw. Indyjski, płw. Arabski, okolice Uralu.
• rasa czarna - szeroki nos, szerokie usta, czarne kręcone włosy, wysoki wzrost, lekkie wysunięcie dolnej żuchwy do przodu, uwydatnione łuki brwiowe. Występowanie: Afryka, Ameryka Północna i Południowa, potomkowie niewolników - Aborygeni w Australii, Papuasi, wyspy Oceanii
• rasa żółta - skośne oczy, fałda mongolska, niski wzrost, proste czarne włosy. Występowanie: Azja: południowo-wschodnia, środkowa, południowa ( Koreańczycy, Kazachowie, Turkmenistańczycy, Wietnamczycy, Indianie, Eskimosi)

MIESZANIE RAS
Mulaci = biała + czarna
Metysi = biała + żółta
Zambozi = żółta (Indianie) + czarna (A. Południowa)

Wyróżniamy 8 odmian ludzkich:
Europejska (europeidalna) - zamieszkuje Europę, A. Północną i Australię, obszary Azji i Afryki Północnej
Afrykańska (negroidalna) - zamieszkuje obszary położone na południu od Sahary. Charakteryzują ją: ciemna skóra i oczy, wełniste włosy, wysunięta do przodu przednia część czaszki, spłaszczony szeroki nos i grube wargi.
Mongoloidalna (rasa żółta)
Indyjska - jest najbardziej zbliżona do Europejskiej, różni się tylko ciemniejszą barwą skóry, oczu i ciemnymi, prostymi włosami. Rasa ta zamieszkuje Indie i Sri Lankę.
Australijska - jest zaliczana do ciemnoskórej, różni się od afrykańskiej falistymi włosami i wydatnymi łukami brwiowymi. Zamieszkuje Australię i Tasmanię.
Amerykańska - cechy te same co w rasie mongoloidalnej.

Należą do niej Indianie.
Melanezyjska - jest zbliżona do afrykańskiej. Ludność tej rasy zamieszkuje Malezję i Nową gwineę.
Polinezyjska - zamieszkuje wyspy Oceany Spokojnego, charakteryzuje ją jasnobrązowy kolor skóry i czarne, proste lub faliste włosy.

Budowa atmosfery ziemskiej

Za dolną granicę atmosfery uważa się poziom morza oraz zwierciadło wód gruntowych na lądach. Górna granica jest trudna do określenia. Umownie przyjmuje się wysokość 2000 km jako granicę meteorologiczną atmosfery. Niektóre badania wykazują jednak obecność gazów ziemskich nawet na wysokości 20 000 km.
Atmosfera ma budowę warstwową. Podział na warstwy związany jest głównie ze zmianami temperatury powietrza wraz ze wzrostem wysokości. Wyróżnia się następujące warstwy atmosfery:
Troposfera - najniższa warstwa, w której skupia się 80% masy powietrza oraz prawie cała para wodna. W warstwie tej zachodzą procesy, które kształtują pogodę i klimat na powierzchni Ziemi. Grubość troposfery zależy od szerokości geograficznej. Nad równikiem sięga ona do 17 km, nad biegunami natomiast do 8 km. Wraz ze wzrostem wysokości temperatura powietrza spada średnio o 0,6°C co 100 m.
Tropopauza - cienka warstwa przejściowa nad troposferą. Temperatura powietrza w tej warstwie wynosi około - 80°C w strefie międzyzwrotnikowej, nad biegunami natomiast waha się od - 45°C do - 65°C.
Stratosfera - warstwa sięgająca do wysokości 50-55 km. Dolna stratosfera ma stałą temperaturę około - 55°C. W górnej części stratosfery znajduje się ozonosfera, w której temperatura wzrasta do około 0°C.
Stratopauza - warstwa przejściowa nad stratosferą o stałej temperaturze około 0°C.
Mezosfera - warstwa sięgająca do wysokości 80 km. W dolnej części ma stałą temperaturę 0°C, w części górnej natomiast temperatura spada do - 90°C.
Mezopauza - warstwa przejściowa na wysokości 80-85 km, o stałej temperaturze około - 90°C.
Termosfera - warstwa cechująca się stałym wzrostem temperatury powietrza. Składa się z dwóch części. Dolna część to jonosfera. Sięga ona do wysokości około 800 km. Jest to warstwa zawierająca zjonizowane gazy. Naładowane dodatnio lub ujemnie gazy odbijają długie, średnie oraz krótkie fale radiowe, co umożliwia przesyłanie tych fal na duże odległości. W warstwie tej powstają zorze polarne. Górna część termosfery to egzosfera. Jest to najbardziej zewnętrzna część atmosfery, stopniowo przechodząca w przestrzeń kosmiczną. W termosferze temperatura powietrza rośnie do 1000°C.

Skład atmosfery ziemskiej

Atmosfera ziemska to powłoka gazowa otaczająca Ziemię, będąca najbardziej zewnętrzną częścią powłoki ziemskiej.

Atmosfera ziemska składa się z następujących gazów:
- azot - 78,08% objętości atmosfery,
- tlen - 20,95%,
- argon - 0,93%,
- inne (dwutlenek węgla, neon, hel, krypton, ksenon, wodór, ozon) - 0,04%.
Poza wyżej wymienionymi gazami atmosfera zawiera domieszki gazowe, ciekłe i stałe. Do najważniejszych domieszek gazowych należy para wodna, której zawartość waha się od 0 do 4%. Domieszki ciekłe i stałe nazywane są aerozolami atmosferycznymi. Najczęściej są to pyły pochodzenia naturalnego (pyły wulkaniczne, glebowe, pyłki roślin) oraz antropogenicznego (pyły przemysłowe, komunikacyjne).Skład chemiczny atmosfery zmienia się wraz z wysokością. W jej dolnej części dominują gazy cięższe - azot i tlen. W górnej części atmosfery przeważają gazy lżejsze - hel i wodór.